Είναι δυνατόν ένα καθαρό δημιούργημα του καθεστώτος Πούτιν, ο διοικητής της ιδιωτικής μισθοφορικής οργάνωσης Wagner Πριγκόζιν, να απειλεί την εξουσία του ρώσου προέδρου ή είναι απλά μια επιδίωξη του «μάγειρα του Πούτιν» να ακροβολιστεί στα υψηλότερα κλιμάκια της ρωσικής εξουσίας; Μια διαπάλη κρατικών και παραστρατιωτικών μηχανισμών, στενά συνυφασμένων μέσα στο φάσμα του συσχετισμού δυνάμεων στους εξουσιαστικούς κύκλους της Ρωσίας.
Πριν καν συμπληρωθεί ένα 24ωρο από την… κήρυξη της ανταρσίας κατά της στρατιωτικο-πολιτικής ηγεσίας της Ρωσίας, από τον επικεφαλής της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Wagner Εβγένι Πριγκόζιν, το αρχικά χαρακτηρισθέν από Δυτικούς ως πραξικόπημα κατέρρευσε το Σάββατο βράδυ. Πλήθος είναι τα ερωτηματικά για το τι πράγματι έγινε, ποιες δυνάμεις κινήθηκαν, σε ποιες αντιδράσεις προχώρησε η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία και… με τι ανταλλάγματα έληξε η ανταρσία, όπως αυτή χαρακτηρίστηκε από πολλούς ανώτατους κρατικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Φαινομενικά όλα ξεκίνησαν την Παρασκευή το Βράδυ, όταν ο Πριγκόζιν κοινοποίησε ένα βίντεο με το οποίο αναγγέλλει τη στάση του κατά της στρατιωτικής ιεραρχίας για την απελευθέρωση του ρωσικού λαού. Όμως η διαφοροποίηση του Πριγκόζιν και τα βέλη του κατά της στρατιωτικής ηγεσίας για τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία, είχαν ξεκινήσει εδώ και καιρό. Κορυφώθηκαν με τον έλεγχο του Μπαχμούτ και όσα κατήγγειλε κατά του ρωσικού στρατού τον οποίο κατηγόρησε ότι βομβάρδισε θέσεις της Wagner στο Ντονέτσκ. Τα βέλη του στόχευαν συνεχώς τον υπουργό Άμυνας Σεργκέϊ Σοϊγκού και τον αρχηγό του ρωσικού στρατού Βαλέρι Γκερασίμοφ.
Πως όμως, έφθασε σε αυτό το σημείο ο άλλοτε… «μάγειρας του Πούτιν»; Αυτός που έχει ιδρύσει την μισθοφορική οργάνωση Wagner και έχει δράσει ως το ανεπίσημο μακρύ χέρι του ρωσικού στρατού και της πολιτικής του προέδρου της Ρωσίας σε μια σειρά χώρες (Μάλι, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Σουδάν, Συρία, Λιβύη). Ενώ οι επιχειρήσεις του τροφοδοτούν από στρατιωτικές μονάδες έως σχολεία. Στη δε Ουκρανία έχουν διακριθεί στις μάχες στα νοτιοανατολικά μέτωπα. Μια δράση των μισθοφόρων του Πριγκόζιν που έχει χαρακτηρισθεί ως ιδιαίτερης αγριότητας. Σίγουρα για πολλούς ρώσους εθνικιστές ή και ευρύτερα θεωρείται «ήρωας» που μάχεται για τα συμφέροντα της Ρωσίας. Μόνο που η κατάληξη δείχνει ότι πάλευε για τα δικά του προσωπικά συμφέροντα και των εξουσιαστικών κύκλων που εξυπηρετούσε.
Με την δημοσίευση των όσων διακήρυξε ο Πριγκόζιν την Παρασκευή το βράδυ, άρχισε να ξετυλίγεται και ένα απίστευτο σίριαλ… πληροφοριών, τόσο για τις δυνάμεις της Wagner (έως και 50.000 τις ανεβάζουν), όσο και γι αυτές τις… 25.000 που φέρονται να κινήθηκαν και ανέλαβαν έλεγχο σε στρατηγικά σημεία το Ροστόφ της νοτιοδυτικής Ρωσίας (που συνορεύει με το Ντονμπάς της Ουκρανίας, που ελέγχουν οι ρωσικές δυνάμεις). Ακολούθησαν αναφορές για κινήσεις μονάδων της Wagner βορειότερα στο Βορονέζ, έως τη φάλαγγα… 5.000 δυνάμεών της προς την ρωσική πρωτεύουσα την Μόσχα.
Είναι δυνατόν ο Πριγκόζιν να θεώρησε ότι μπορεί να πάρει τον έλεγχο της ρωσικής πρωτεύουσας με αυτές τις δυνάμεις; Εκτός φυσικά αν εκτιμούσε ότι θα εκδηλωθούν υπέρ του δυνάμεις μέσα στο κυρίαρχο μπλοκ εξουσίας και απλώς αυτές δεν εκδηλώθηκαν. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε σίγουρα υπάρχει ζήτημα για την ισχύ του Πούτιν. Το πιθανότερο είναι να υπήρξε μία αγωνιώδης προσπάθεια του ιδρυτή της Wagner για μεγαλύτερο μερίδιο στο καταμερισμό και τη διάταξη στην στρατιωτική ιεραρχία –όπως δηλώνει και η δήλωσή του.
Να σημειώσουμε κάτι που ίσως ερμηνεύει τα όσα διαδραματίζονται, αναφέροντας ότι η στρατιωτική ηγεσία προώθησε νόμο με τον οποίο από 1ης Ιουλίου θα έπρεπε να ενταχθούν υπό τον έλεγχο του ρωσικού στρατού οι κάθε είδους παραστρατιωτικές δυνάμεις, αν τα μέλη τους ήθελαν να απολαμβάνουν των προνομίων και χρηματοδοτήσεων. Κάτι που ο επικεφαλής της Wagner κάθε άλλο παρά με καλό μάτι είδε. Προειδοποίησε, δεν εισακούστηκε και… προχώρησε.
Η αντίδραση του μηχανισμού της κρατικής εξουσίας ήταν άμεση και μια σειρά ανώτατα στελέχη προχώρησαν άμεσα σε θέσεις καταδικαστικές, όπως του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών FSB, της Εξωτερικής Υπηρεσίας Πληροφοριών SVR, την γενική εισαγγελία, την αντιτρομοκρατική. Έως τον πρώην πρόεδρο και σήμερα αναπληρωτή επικεφαλής του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Ντιμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος αναφέρθηκε σε οργανωμένο πραξικόπημα και σχέδιο επιχείρησης κατάκτησης της εξουσίας.
Ο ίδιος ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βγήκε με διάγγελμα πρωϊνιάτικα για να καταγγείλει την προδοσία και την πισώπλατη μαχαιριά, διακηρύσσοντας τη συντριβή της ένοπλης ανταρσίας. Μέχρι το απόγευμα κυβερνητικοί αξιωματούχοι κοινοποιούσαν αποτυχία της απόπειρας αποσταθεροποίησης και πρόκλησης εμφυλίου πολέμου, όπως είπε ο επικεφαλής της SVR Σεργκέϊ Ναρίσκιν.
Στη διάρκεια της μέρας πλήθος ήταν οι αναφορές στα διεθνή δίκτυα και δυτικά κέντρα για όσα διαδραματίστηκαν στην Ρωσία σήμερα. Να σημειώσουμε όμως την πολύ προσεκτική και διακριτική στάση, τις τοποθετήσεις και τις δηλώσεις ηγετικών στελεχών στη Δύση. Όπου σημειωνόταν ανησυχίες για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων και τον κίνδυνο κάποια από αυτά να πέσουν σε χέρια οργανώσεων τύπου Wagner. Η όλη εξέλιξη έδειξε τον Πούτιν να εμφανίζεται ο παράγοντας αποτροπής κάτι τέτοιου. Ότι στην Ρωσία υπάρχουν πιο ακραίοι από τον ίδιον. Κι εδώ ίσως είναι η απάντηση γι αυτό που εξελίχθηκε.
Καθώς και η αποτροπή συγκρούσεων προς αντιμετώπιση των δυνάμεων της μισθοφορικής οργάνωσης που κινείτο προς την Μόσχα. Αποδέχθηκε τη μεσολάβηση του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος φέρεται να μεσολάβησε στον Πριγκόζιν και πέτυχε συμφωνία αποκλιμάκωσης και οπισθοχώρησης των δυνάμεων της Wagner. Στη συνέχεια ανακοίνωσε την αναστολή των επιχειρήσεων και τα σενάρια άρχιζαν να διατυπώνονται για τα ανταλλάγματα που πήρε και την τύχη του.
Όπως όμως και των επικεφαλής του υπουργείου Άμυνας και του στρατού. Σίγουρα οι επόμενες… εμφανίσεις των Πριγκόζιν, αλλά και Σοϊγκού, Γκερασίμοφ θα δείξουν τι παιχνίδι εξουσίας παίχτηκε. Όπως και το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων και της συμφωνίας. Αν το όλο θρίλερ ήταν μόνο για τις θέσεις πλαισίωσης στους μηχανισμούς εξουσίας ή είναι ενταγμένο σε μια αμφισβήτηση της εξουσίας του Πούτιν από ακραίους του βαθέως κράτους –κάτι που βόλευε τον ρώσο πρόεδρο να επιδείξει προς τα έξω.
Όλα πάντως… μακριά από τον ρωσικό λαό και την κοινωνία, χωρίς αντιδράσεις ή κινητοποιήσεις.
